22 чэрвеня 1941 года гітлераўская Германія вераломна напала на Савецкі Саюз. У ноч з 22 на 23 чэрвеня 1941 года жыхары Асіповічаў былі пабуджаныя выбухамі фугасных бомб. Фашысцкія каты бамбавалі паўднёвую частку горада, сеючы смерць і разбурэнні.
Бюро Асіповіцкага РК КП(б)Б прыняло рашэнне аб стварэнні раённага штаба абароны горада і раёна, эвакуацыі і дужання з варожымі дэсантнікамі. Кіраўніком яго быў зацверджаны старшыня выканкама раённага Савета дэпутатаў працоўных М. Ф. Каралёў.
Гітлераўцы занялі Асіповічы 30 чэрвеня 1941 года. Нямецка-фашысцкія акупанты сталі ўсталёўваць у Асіповічах "новы парадак".
У будынку Асіповіцкага аддзялення чыгункі гітлераўцы размясцілі ваенную камендатуру, а ў гарадскім дзіцячым садку і яслях - палявую паліцыю, у супрацьсухотным дыспансеры - службу бяспекі і турму. Культурныя ўстановы і школы фашысты ператварылі ў казармы.
У першых чыслах ліпеня, ідучы з Усакінскіх лясоў у Асіповіцкі раён, група партыйных і савецкіх работнікаў, якая выбрала сваім камандзірам Н. Ф. Каралёва, сустрэла на левым беразе Бярэзіны штаб дывізіі генерала Нікіціна.
Гэта невялікая група пачала стварэнне партызанскага атрада па тэрыторыі раёна. Неўзабаве да іх далучыліся загадчык вайсковага аддзела Асіповіцкага РК КП(б)Б І Б. Гнядзько, дырэктар шклозавода «Нёман» І. В. Крэнь, старшыня Ліпеньскага сельсавета Р. Ф. Рудзько.
Першы час база партызанскай групы Н. Ф. Каралева размяшчалася ў лясах пад Дуброўскім раз'ездам і Янаўкай. Потым была перанесена ва ўрочышча Расоха.
Да пачатку 1942 гады ў паўночнай частцы раёна ўжо дзейнічала 10 партызанскіх груп.
У ліпені 1941 года сярод працоўных-чыгуначнікаў пачало дзейнічаць партыйна-камсамольскае падполле. Заснавальнікам, а затым кіраўніком першай падпольнай партыйна-камсамольскай групы (18 чалавек) быў машыніст паравознага дэпо Марк Севасцьяновіч Шведаў.
У канцы сакавіка 1942 года на базе групы Н. Ф. Каралева, Д. Б. Шрэйна і Г. В. Пыжова аформіўся партызанскі атрад № 210 імя І. В. Сталіна. Яго камандзірам стаў Н. Ф. Каралёў, начальнікам штаба - С. С. Сумчанка, камісарам Р. X. Галант. Атрад налічваў спачатку 48 чалавек, але неўзабаве вырас да 176 чалавек.
У верасні 1942 года па заданні ЦК КП(б)Б у распараджэнне асіповіцкіх партызан прыбыла конная група А.К. Флегантава. Яна аказала вялікую дапамогу Асіповіцкаму партызанскаму атраду № 210 зброяй, боепрыпасамі, літаратурай, правяла вялікую палітыка-выхаваўчую работу сярод насельніцтва.
З ростам партыйнай арганізацыі атрада 22 верасня1942 года быў створаны Асіповіцкі падпольны РК КП(б) Беларусі. Сакратаром яго стаў Р. X. Галант.
Каб актывізаваць барацьбу моладзі з нямецка-фашысцкімі захопнікамі, восенню 1942 года быў створаны падпольны РК ЛКСМБ. Сакратаром райкама абралі Івана Гнядзьку.
Па рашэнні бюро РК КП(б)Б быў наладжаны выпуск падпольнай шматтыражнай газеты "За Савецкую Радзіму". Першы яе нумар выйшаў у Дзень Чырвонай Арміі 23 лютага 1943 гады. Рэдактарам газеты быў камуніст П. В. Трацэўскі.
Камандаванне атрада № 210 у студзені 1943 года арганізацыйна аформіла і ўзяло пад сваё кіраўніцтва партызанскія атрады № 211 імя К. К. Ракасоўскага, № 212 (пасля імя С. С. Сумчанкі), 213-й "За Савецкую Беларусь". З гэтай групы атрадаў у лютым 1943 года была ўтворана 1-я Асіповіцкая партызанская брыгада.
У ліпені 1943 года на падставе пастановы Асіповіцкага падпольнага РК КП(б)Б брыгада была пераўтворана ў Асіповіцкую ваенна-аператыўную групу (ВОГ) пад камандаваннем Н. Ф. Каралева, камісара А. В. Шыенка, начальніка штаба А. В. Лукашонка. У чэрвені 1943 года на базе ініцыятыўных груп 1-й Асіповіцкай брыгады арганізаваліся атрады: 214-й імя М. І. Калініна, 215-й. У жніўні 1943 года ў лясах на поўдні раёна арганізаваны атрад № 216 імя П. К. Панамарэнкі. Гэтыя тры атрады былі падпарадкаваны Асіповіцкай ВАГ.
Асіповіцкія партызаны баявымі справамі адказалі на заклік партыі аб узмацненні "рэйкавай вайны". У выніку аперацыі, праведзенай з 3 па 4 жніўня 1943 года на чыгунцы Мінск — Бабруйск, байцамі атрада № 210 перабіта 456 рэек, атрада № 211 — 227 рэек, атрада № 213 — 75 рэек, атрада № 214 — і 10 215 - 179 рэек; разбурана станцыя Асіповічы-2, выразана 2 кіламетры лініі сувязі.
Геройскі ваяваў з нямецка-фашысцкімі захопнікамі камсамолец Б. М. Дзмітрыеў, ураджэнец горада Масквы. Ён дзейнічаў у атрадзе №211.
У студзені 1943 года пры адыходзе атрада з месца стаянкі Дзмітрыеў замініраваў лагер. На мінах падарваліся многія фашысты. У маі гэтага ж года Барыс Дзмітрыеў і Апанас Чарапко, праявіўшы выключную вынаходлівасць і смеласць, узарвалі чыгуначны мост цераз раку Сінюю і пусцілі пад адхон эшалон з салдатамі саперніка. Б. М. Дзмітрыеў падрыхтаваў 14 партызан-падрыўнікоў.
23 лютага 1944 года на апорны пункт партызан — вёску Каменічы напаў карны атрад СС. Невялікая група народных мсціўцаў, у якой быў Барыс Дзмітрыеў, пад камандаваннем палітрука Рыгора Трубіцына ўступіла ў няроўны бой. Убачыўшы, што палітрук забіты, Дзмітрыеў прыняў камандаванне на сябе. Будучы параненым, ён ваяваў да апошняга патрона. А калі яго спрабавалі
захапіць, ён гранатай падарваў сябе і фашыстаў. 15 жніўня 1944 года Б. М. Дзмітрыеву пасмяротна прысвоена званне Героя Савецкага Саюза. Яго імем названы ў Асіповічах вуліца і сярэдняя школа №1.
Гераічны подзвіг здзейсніў Фёдар Крыловіч. З першага дня акупацыі ён уключыўся ў працу партыйна-камсамольскага падполля, да ліпеня 1943 года кіраваў камсамольска-маладзёжнай групай. У ноч на 30 ліпеня ён замініраваў склад з гаручым. У выніку выбухаў згарэлі 63 вагоны са снарадамі, авіябомбамі, танкамі "Тыгр" і "Пантэра", 23 платформы з бензінам, 8 цыстэрнаў з аўтамаслам, 15 вагонаў харчавання, 5 паравозаў, вугальны склад, станцыйныя збудаванні. На працягу 10 гадзін над горадам бушавала полымя. Гэтая дыверсія па праве лічыцца адной з найбуйных у гады другой сусветнай вайны. Ф. А. Крыловіч за гэтую аперацыю быў узнагароджаны ордэнам Леніна. Яго імем у горадзе названа вуліца.
За паспяховае кіраўніцтва баявымі аперацыямі партызанскага злучэння Мікалаю Філіповічу Каралеву 16 верасня 1943 года было прысвоена воінскае званне генерал-маёра, а за выключныя заслугі ў развіцці партызанскага руху ў раёне, умелае кіраўніцтва партызанскай брыгадай, асабісты гераізм і адвагу. Прэзідыума Вярхоўнай Рады СССР ад 1 студзеня 1944 гады ён удастоены звання Героя Савецкага Звяза. Імем Н. Ф. Каралева названа ў Асіповічах адна з цэнтральных вуліц.
У ноч на 20 чэрвеня 1944 года партызаны пачалі трэці этап "Рэйкавай вайны". Чыгункі Асіповічы - Бабруйск, Асіповічы Магілёў, Асіповічы - Слуцк былі паралізаваны. А 24 чэрвеня ў адпаведнасці з планам "Баграціён" пачалося магутнае наступленне войскаў 1-га Беларускага фронту.
Увечары 27 чэрвеня перадавы атрад 69-й стралковай дывізіі пад камандаваннем падпалкоўніка Г. Ф. Люлькова ў складзе батальёна капітана І. А. Цыбізава і роты аўтаматчыкаў капітана С. В. Рубашкіна пры падтрымцы самаходнай артылерыі прарваў абарону гітлераўцаў. Першым уварваўся ў горад экіпаж самаходнай гарматы сяржанта Фёдара Дзідзенкі.
Авалоданню Асіповічамі шмат у чым спрыяў 1-ы гвардзейскі Данскі танкавы корпус генерал-маёра М. Ф. Панова, які 27 чэрвеня абышоў Бабруйск з паўночнага захаду і перарэзаў шляхі адступлення варожаму гарнізону.
28 чэрвеня горад быў поўнасцю ачышчаны ад акупантаў. Насельніцтва радасна сустрэла сваіх вызваліцеляў. А 28 чэрвеня ў 23 гадзіны сталіца нашай Радзімы Масква салютавала доблесным войскам 1-га Беларускага фронту, якія авалодалі Асіповічамі, 20-ю артылерыйскімі залпамі з 224 гармат.
Але за Асіповічы зноў разгарэліся жорсткія баі з супернікам, які вырваўся з бабруйскага «катла». Раніцай 28 чэрвеня якія адыходзяць фашысты пры падтрымцы танкаў і артылерыі пачалі напады. Але салдаты і афіцэры часцей 65-й арміі, якія абаранялі горад, стойка біліся на агнявых рубяжах. Артылерысты вялі агонь прамым навядзеннем. У гэты час пад абстрэл фашыстаў трапіў штаб 69-й стралковай дывізіі. Загінуў начальнік аддзела маёр Іван Іпатавіч Гармашаў. Па хадайніцтве ветэранаў дывізіі ў 1975 годзе яго імем названа ў Асіповічах былая вуліца Калгасная.
На ўсходняй ускраіне Асіповічаў, паміж мастамі чыгункі і шашэйных дарог праз раку Сінюю, у гарматным разліку батарэі гвардзейскага зенітна-артылерыйскага палка змагаўся з фашыстамі тэлефаніст яфрэйтар Міхаіл Рамановіч Акісімаў. На пазіцыю зенітчыкаў кінулася да 300 гітлераўцаў. Байцы адбілі некалькі атак. Акісімаў падняў байцоў у контратаку. Вораг адступіў, пакінуўшы на полі бою 38 забітых, больш за 70 салдат суперніка было ўзята ў палон. У гэтай схватцы Акісімаў па-геройску загінуў. За адвагу, мужнасць і адвагу М. Р. Акісімаву пасмяротна прысвоена званне Героя Савецкага Саюза. Яго імем у Асіповічах названа вуліца. Загадам Міністра абароны СССР імя героя навечна занесена ў спісы асабовага складу батарэі зенітна-артылерыйскага палка, у шэрагах якога ён ваяваў.
За авалоданне горадам Асіповічы камандзір 69-й Сеўскай стралковай дывізіі генерал-маёр І. І. Санкоўскі і гвардыі падпалкоўнік Г. Ф. Люлькоў былі ўзнагароджаны ордэнамі Леніна. Многія салдаты і афіцэры дывізіі ўдастоіліся баявых узнагарод.
Яшчэ за горад ішлі баі, а начальнік палітаддзела 69-й стралковай дывізіі палкоўнік Сямён Якаўлевіч Карпікаў (загінуў 11 кастрычніка 1944 года), яго намеснік Герой Савецкага Саюза Барыс Тарасавіч Пішчыкевіч, інструктар Міхаіл Андрэевіч Дубаносаў дапамагалі членам Асіповіцкага падпольнага РК КП(б) мясцовыя органы ўлады. Часова выконваючым абавязкі старшыні выканкама гарадскога Савета дэпутатаў працоўных быў прызначаны камуніст, партызан-падпольшчык Аляксандр Фёдаравіч Чайкоўскі.
Газета падпольнага райкама партыі "За Савецкую Радзіму" ў нумары за 29 чэрвеня 1944 года надрукавала заклік:
«Працоўныя раёны! Асіповіцкі падпольны РК КП(б)В вітае і віншуе Вас з радасным днём вашага вызвалення з-пад ярма нямецка-фашысцкіх захопнікаў.
РК КП(б)У прыз
