АБІТУРЫЕНТ ПАВІНЕН БЫЦЬ МАТЫВАВАНЫ. АБ ПЕРАВАГАХ І АСАБЛІВАСЦЯХ МЭТАВАЙ ПАДРЫХТОЎКІ Ў СК
У мэтавага навучання ёсць шэраг пераваг. Гэта і гарантаванае працоўнае месца, і кантракт на пяць гадоў, і магчымасць для працадаўцаў адабраць матываваных і зацікаўленых адмыслоўцаў. Акрамя таго, спецыяліст, які навучаецца на ўмовах мэтавай падрыхтоўкі, можа ўключацца ў працоўны працэс арганізацыі, з якой у яго заключана дамова, ужо падчас вучобы. Такая сістэма выбудавана і ў Следчым камітэце. Начальнік упраўлення кадраў і ідэалагічнай работы цэнтральнага апарата Следчага камітэта Дзяніс Козак расказаў аб перавагах мэтавага навучання ў інтарэсах следчага ведамства, асаблівасцях падрыхтоўкі будучых следчых і патрабаваннях, якія прад'яўляюцца да абітурыентаў.
- Дзяніс Анатольевіч, раскажыце, як у Следчым камітэце ўзнікла ідэя аб мэтавай падрыхтоўцы кадраў?
- Прэзідэнт казаў, што лепшай формы падрыхтоўкі кадраў з часоў Савецкага Саюза, дзе была мэтавая падрыхтоўка, не існуе. Ідэя аб падобнай форме падрыхтоўкі навучэнцаў у інтарэсах Следчага камітэта ўзнікла даўно. Мы стваралі групы студэнтаў у інтарэсах нашага ведамства на юрыдычным факультэце БДУ і ўбачылі зацікаўленасць. Але праблема была ў тым, што не было выбудавана дакладнай узаемасувязі паміж ВНУ і Следчым камітэтам.
У распрацоўцы праграмы мэтавай падрыхтоўкі кадраў нас падтрымаў старшыня Следчага камітэта, і мы пачалі гэтую працу. Акрамя таго, мы ўбачылі высокую цікавасць з боку абітурыентаў.
- Якія патрабаванні прад'яўляюцца да будучых следчых?
- Тут трэба разумець, што далёка не кожны выпускнік ВНУ можа працаваць у следчым ведамстве. Да выпускнікоў прад'яўляюцца высокія патрабаванні. У першую чаргу яны павінны разумець задачы, якія стаяць перад Следчым камітэтам, і важнасць іх выканання. Гэта складаная, планамерная і інтэлектуальная праца.
Акрамя таго, чалавек мусіць быць матываваны. А сістэма мэтавай падрыхтоўкі дае магчымасць прымаць на работу менавіта такіх абітурыентаў. Калі чалавек прыходзіць да нас мэтавіком, гэта гаворыць аб тым, што ён зацікаўлены працаваць следчым. Ён разумее, куды ён ідзе, да чаго трэба быць гатовым і ў якім напрамку рухацца.
Вельмі вялікую ролю гуляе стан здароўя і ўзровень фізічнай падрыхтоўкі, бо Следчы камітэт з'яўляецца ваенізаванай арганізацыяй.
- Наколькі запатрабавана сярод абітурыентаў мэтавая падрыхтоўка ў інтарэсах СК?
- У гэтым годзе ў нас было 145 мэтавых месцаў і 288 жадаючых. Гэта значыць амаль два чалавекі на месца. Кандыдатаў адбіралі па абласцях і Менску, пасля чаго камісія ў цэнтральным апараце разглядала кожную кандыдатуру. Можна сказаць, гэта быў прыём у два этапы.
- Вы не плануеце павялічыць мэтавы набор?
- Пакуль мы плануем нязначна павялічыць набор. Гэтыя пытанні на стадыі ўзгаднення. Мы актыўна працуем з абласнымі падраздзяленнямі, каб набраць больш юнакоў і дзяўчат, якія жадаюць у нас працаваць.
- Якія перавагі ёсць у мэтавікоў перад тымі студэнтамі, якія хочуць уладкавацца на працу ў Следчы камітэт пасля бюджэтнага ці платнага навучання?
- У мэтавіка ёсць гарантаванае працоўнае месца, гэта значыць ён гарантавана будзе ўладкованы ў тое ці іншае ўпраўленне Следчага камітэта і атрымае кантракт на пяць гадоў. У выпадку, калі чалавек прыходзіць пасля грамадзянскай ВНУ, у яго можа ўзнікнуць пытанне з працоўным месцам. Вольных месцаў можа і не быць. Калі ўсё ж яго прымаюць на службу, можа атрымацца так, што вольнае месца ёсць не ў тым горадзе, дзе выпускнік хацеў бы служыць.
Але і гэта не ўсё. Каб стаць супрацоўнікам Следчага камітэта, неабходна здаць кваліфікацыйны іспыт, які ўключае ўсе крымінальна-прававыя дысцыпліны. Калі які навучаецца на юрыдычным факультэце іх паглыблена не вывучаў, няма гарантыі, што ён валодае дастатковымі кампетэнцыямі для паспяховай здачы, а Следчы камітэт зацікаўлены ў высокакваліфікаваных кадрах. Акрамя таго, атэстацыйная камісія, якую праходзіць жадаючы служыць у следчым ведамстве, уяўляе сабой аналаг прыёму на дзяржаўную грамадзянскую службу. Для некаторых гэта можа быць сур'ёзны бар'ер.
Яшчэ адна перавага мэтавікоў - паўнацэнны кантракт на пяць гадоў з усімі сацыяльнымі гарантыямі, які дае магчымасць служыць, развівацца ўвесь гэты час і набыць неацэнны вопыт.
- Калі патэнцыйны следчы праваліць кваліфікацыйны іспыт, калі ён можа яго пераздаць?
- Праз кароткі час ён сапраўды не зможа гэтага зрабіць. Атрымліваецца, што малады спецыяліст з вышэйшай юрыдычнай адукацыяй змушаны сядзець без працы, таму што не змог здаць іспыт з першага разу і змушаны чакаць пераздачы. Таму мы заклікаем людзей вызначыцца яшчэ ў старэйшых класах школы. Бо мэтавая падрыхтоўка - гэта ідэальны варыянт для чалавека, які сапраўды ўпэўнены, што жадае служыць на балазе Радзімы і абараняць інтарэсы нашых грамадзян.
- Дапусцім, я абітурыент і хачу атрымаць мэтавае накіраванне. Што мне трэба зрабіць?
- Ёсць шэраг дакументаў, якія рэгламентуюць мэтавую падрыхтоўку. Абітурыенту трэба звярнуцца ў раённы аддзел Следчага камітэта. Адтуль яго накіруюць у кадравае падраздзяленне абласнога ўпраўлення, дзе з ім пачнуць планамерную працу. Цяпер уносяцца змены ў нарматыўную базу, каб выпрацаваць пэўныя крытэры. Напрыклад, калі ў абітурыента будуць высокія балы па профільных дысцыплінах, пры паступленні яму ўвогуле нічога не трэба будзе здаваць. А калі балаў будзе недастаткова, ён будзе паступаць па конкурсе мэтавай падрыхтоўкі.
- Якія ВНУ ажыццяўляюць мэтавую падрыхтоўку студэнтаў у інтарэсах Следчага камітэта?
- Гэта Гомельскі, Гродзенскі, Брэсцкі, Віцебскі і Магілёўскі дзяржаўныя ўніверсітэты. Акрамя таго, такая падрыхтоўка ажыццяўляецца ў дзвюх сталічных ВНУ - Беларускім дзяржаўным універсітэце і Беларускім дзяржаўным эканамічным універсітэце. Тут трэба адзначыць, што кожная ВНУ замацавана за канкрэтным падраздзяленнем Следчага камітэта, напрыклад: БДЭУ замацавана за УСК па горадзе Мінску, а БДУ - за УСК па Мінскай вобласці.
- У якія тэрміны абітурыент павінен падаць дакументы?
- Пачынаючы з 2024 года тэрмін падачы дакументаў у прыёмныя камісіі ВНУ на мэтавую падрыхтоўку плануецца з 27 чэрвеня па 2 ліпеня. Уступныя іспыты праходзяць з 4 ліпеня па 10 ліпеня, а залічэнне мэтавікоў - па 12 ліпеня.
- Раскажыце аб асаблівасцях мэтавай падрыхтоўкі студэнтаў.
- Цяпер мы прапрацоўваем пытанне аб тым, каб пасля заканчэння ВНУ выпускнік прыйшоў да нас і адразу ўстаў у строй. Каб яму не трэба было дадаткова праходзіць навучанне па спецыялізаваных дысцыплінах у Інстытуце павышэння кваліфікацыі і перападрыхтоўкі Следчага камітэта. З боку Міністэрства адукацыі ёсць разуменне. Мы працуем над тым, каб пачынаючы з трэцяга ці чацвёртага курса студэнты-мэтавікі дадаткова праходзілі фізічную, агнявую і страявую падрыхтоўку.